Gedragsinterventie om single use plastics te verminderen

De afgelopen jaren is het bewustzijn van en de bezorgdheid over de milieueffecten van plastic verpakkingen – en dan met name wegwerpverpakkingen - wereldwijd enorm toegenomen. De uitdagingen van plastic staan al tientallen jaren op de agenda van de Europese Unie.

Als onderdeel van haar bredere inspanningen om plastic afval en vervuiling te verminderen, introduceerde de EU in juli 2021 de richtlijn voor eenmalig gebruik van kunststoffen, die plastic rietjes, bestek, borden en wattenstaafjes in alle lidstaten verbiedt en beperkingen oplegt aan bekers en voedselverpakkingen voor eenmalig gebruik. Dit vraagt veranderingen van verschillende partijen; producenten, supermarkten maar ook consumenten moeten hier allen in mee.

Om beter te begrijpen wat de verandering van single use plastics naar herbruikbare verpakkingen in de weg staat bij supermarkten en consumenten, heeft het ministerie van Infrastructuur en Waterstaat Verian gevraagd om onderzoek uit te voeren naar drijfveren en belemmeringen.

Vanwege het belang van verschillende invalshoeken en de betrokkenheid van meerdere stakeholders hebben we gekozen voor een inclusieve aanpak van het onderzoek. De aanpak bestond uit drie elementen:

1. Onderzoek onder consumenten, aan de hand van een representatief panel
2. Onderzoek onder supermarkten, door middel van interviews met supermarktmanagers
3. Deskresearch naar best practice voorbeelden van supermarkten in het buitenland

Aanknopingspunten en aanbevelingen

Ons onderzoek heeft drie routes geïdentificeerd voor beleidsmakers om deze verandering en de overgang naar een circulaire economie te versnellen, namelijk:

1. Alle partijen - zowel publiek als privaat - moeten worden betrokken bij en op één lijn worden gebracht voor verder onderzoek, testen en ontwikkeling van hergebruik- en navulinitiatieven die moeten worden uitgerold. Supermarkten hechten waarde aan sectorbrede afspraken, zodat de risico's worden gedeeld. Veranderingen die door de overheid worden opgelegd, zouden deze verschuiving weg van wegwerpverpakkingen ook versnellen.
2. Op basis van de positieve reacties van supermarktmanagers is 'refill on the go' een model dat verder kan worden uitgerold. Dit model is duidelijk zichtbaar in winkels en helpt daarom het hergebruik van verpakkingen in te bedden in de winkelgewoonten en het winkelgedrag van consumenten. En naarmate 'refill on the go' meer ingang vindt, zal het blootstellingseffect consumenten verder aanmoedigen en de voorkeur stimuleren. Dit kan worden versterkt met supermarktpromoties en beloningen voor consumenten die hun eigen verpakkingen meenemen.
3. Om de barrières voor hergebruikmodellen te verlagen, zoals de dissonantie met het zelfbeeld van mensen ('dit is niets voor mij'), moeten supermarkten of merken hergebruik leuk en aantrekkelijk maken - iets dat past bij de consument en zijn/haar levensstijl. Bijvoorbeeld door de herbruikbare verpakking te personaliseren of innovatieve verpakkingen te ontwerpen, maar ook door plekken aan te bieden waar verpakkingen kunnen worden ingeleverd of opnieuw gevuld, zodat opbergen, schoonmaken en dragen geen last wordt.

We deden ook onderzoek naar de optimale beprijzing van wegwerpbekers en verpakkingen van maaltijden. Lees er hier meer over. Neem voor meer informatie over dit onderzoek contact op met Joyce van Brecht: joyce.vanbrecht@veriangroup.com