Powering decisions that shape the world

Uit recent onderzoek van Verian (voorheen Kantar Public) voor de Bond tegen Vloeken blijkt dat Nederlanders schelden als pijnlijker ervaren dan vloeken. Het onderscheid tussen deze twee is dat vloeken om religie gaat, en schelden over meerdere categorieën zoals: ziekten, seksualiteit, afkomst en uiterlijk. Nederlanders staan er om bekend dat ze grove taal gebruiken, en men hoort dan ook regelmatig een vloek of scheldwoord in de omgeving.

De laatste keer dat er onderzoek naar dit onderwerp is gedaan, dateert uit 2007. Ook toen deed Verian (toen nog TNS NIPO) het onderzoek. Omdat er in ruim 15 jaar tijd veel kan veranderen heeft Verian in 2022/2023 opnieuw een onderzoek uitgevoerd, in opdracht van de Bond tegen Vloeken. Hierbij zijn ook aspecten als bijvoorbeeld het taalgebruik op social media meegenomen, aangezien dit nog niet relevant was in 2007.

Meer pijn 

In het onderzoek kwam naar voren dat vloekgedrag wijdverbreider was geworden dan in de periode 1995-2007. Echter, mensen ergeren zich hier nu minder aan. Vloeken wordt door minder mensen als pijnlijk ervaren (52%), schelden daarentegen doet meer pijn (69% van de Nederlanders). Ten opzichte van 2007 ervaren bijna alle leeftijdsgroepen die in het onderzoek zijn meegenomen dat er minder gevloekt wordt in hun directe omgeving. Het onderzoek uit 2007 ging alleen uit naar vloeken, daarom kan er geen vergelijking gemaakt worden met schelden. Zes op de tien Nederlanders maakt weleens mee dat er gescholden en gevloekt wordt in hun directe omgeving. Over het algemeen is de groep met 65-plussers het minst scheldt en vloekt, slechts 2% van hen vloekt regelmatig en niemand onder hen scheldt vaak.

Vloeken en schelden niet normaal 

Kees van Dijk, directeur van de Bond tegen vloeken over de campagne: “Met dit onderzoek continueren we een al langer bestaande onderzoeksopzet waarbij in 2023 bewust de doelgroep 12-17 jarigen is toegevoegd. De resultaten leren ons dat het onderscheid tussen vloeken en schelden nog altijd bekend is en dat verheugt ons. Helaas moeten we constateren dat het vloeken door minder mensen als pijnlijk wordt ervaren in vergelijking met het schelden. We mogen ook de conclusie trekken dat vloeken en schelden nog altijd als niet normaal wordt ervaren. Uit het onderzoek blijkt dat de Bond tegen vloeken er nog steeds toe doet. Een ruime meerderheid is bekend met de Bond en een groot percentage vindt het werk van de Bond belangrijk en nuttig. Dit motiveert ons om door te gaan met ons werk.” 

In het verkeer 

Met name in het verkeer komen mensen in aanraking met vloeken en schelden. Andere plekken waar men hier veelvoudig mee in aanraking komt zijn op televisie, sociale media, familie en vrienden en werk. De leeftijdsgroep twaalf tot en met zeventien jaar komt vooral op school veel in aanraking met grove taal. Dit is bij vloeken 68% en schelden 73%. 

Geslachtsdelen 

Wanneer Nederlanders schelden en vloeken, is dit in 46% van de gevallen met geloof of religie. Op de tweede plaats komen de geslachtsdelen (35%) en op de derde plaats ziekten, goed voor 16%. Opvallend hieraan is dat Nederlanders het juist als vervelend ervaren wanneer er met ziekten wordt gescholden. Toch staat dit op de derde plaats, maar omdat men dit vervelend vindt zeggen ze hier het vaakste onmiddellijk iets van.

Verian (voorheen Kantar Public) heeft, in opdracht van het RIVM, een voedselconsumptiepeiling uitgevoerd. Dit met als doel om beleid op het gebied van gezonde, veilige en duurzame voeding te ontwikkelen en te evalueren. Daarnaast worden de resultaten ook gebruikt om het voedingsmiddelenaanbod te verbeteren.

Verian heeft in opdracht van het Ministerie van JenV en het Ministerie van BZK onderzoek gedaan naar de mate waarin burgers misleidende berichten ontvangen en hoe zij hiermee omgaan. Het onderzoek wijst uit dat een groot deel van de burgers weleens een nepbericht ontvangt (o.a. van een bezorgdienst), maar onvoldoende checkt of het bericht en de afzender kloppen. Met de campagne ‘Laat je niet interneppen’ roept de Rijksoverheid iedereen op om goed de afzender van online berichten te controleren en bij twijfel het bericht weg te klikken.

Nepberichten van bezorgdiensten

Drie op de vijf Nederlanders geven aan weleens een nepbericht dat van een bezorgdienst lijkt te komen, ontvangen. De afzender wordt vaak niet gecontroleerd: bijna de helft van de mensen die weleens nepberichten ontvangt, checkt zo’n bericht nauwelijks als een vergelijkbaar bericht verwacht wordt. Rond de feestdagen laten miljoenen Nederlanders hun kerstinkopen thuisbezorgen. Tussen alle berichten over de status van de bezorging valt een nepbericht veel minder op.

Minder alert als bericht verwacht wordt

De meerderheid van de Nederlanders (85%) ontvangt weleens een nepbericht via e-mail, sms of WhatsApp. De helft zelfs één of meerdere keren per maand. Hoewel bijna negen op de tien mensen (86%) zeggen de afzender te controleren als ze twijfelen aan de betrouwbaarheid van een online bericht, besteedt bijna de helft (43%) daar minder aandacht aan wanneer op dat moment een bericht van die vermeende organisatie verwacht wordt. Niet zonder gevolgen, want de mensen die minder aandacht besteden aan het controleren, klikken bijna drie keer zo vaak op een valse link.

Geïnfecteerd, gehackt of geld verloren

Vaak klikken mensen op een valse link omdat het nepbericht geloofwaardig of op dat moment op hen van toepassing lijkt. Drie op de tien klikken weleens op zo’n link omdat ze op dat moment een pakket verwachten. De meest voorkomende gevolgen van het klikken op een valse link: een geïnfecteerd apparaat (met een virus, malware of spyware) en financiële schade. “Ook al verwacht je een bericht van een bedrijf of overheidsinstantie, het is belangrijk om alert te blijven en de afzender te controleren voordat je op een link in zo’n bericht klikt”, zegt Frederiek Burlage, Cybercrime Specialist van de Politie.

Laat je niet interneppen

De meerjarige campagne van het Ministerie van Justitie en Veiligheid en het Ministerie van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties roept mensen op goed de afzender van online berichten te checken en bij twijfel weg te klikken of swipen. Op laatjenietinterneppen.nl kunnen mensen meer informatie vinden over hoe ze dit soort online misleiding kunnen herkennen en wat ze ertegen kunnen doen.

Over het onderzoek

Het onderzoek is in november 2023 uitgevoerd door Verian in opdracht van Rijksoverheid. De representatieve steekproef bestaat uit 1.033 Nederlanders van 18 jaar en ouder.